Wij wilden graag weten of Jean-Luc Dehaene vaste patronen gebruikte, en of we die in het NLP model kunnen terug vinden. Daarom bekeken we enkele interviews met de oud-premier en we kwamen vrijwel onmiddellijk uit bij het herkaderen door middel van ‘sleight-of-mouth patronen’.
Herdefiniëren
Een eerste interview dat we bekeken was met Phara De Aguirre. Daarin vonden we het patroon om te herdefiniëren in terug:
Phara De Aguirre: „Hier op straat horen we voornamelijk ‚besparen’, daar horen we op regeringsvlak weinig van. Zijn er geen besparingen nodig?”
Jean-Luc Dehaene: „Wel, je moet je globaal deficit proberen onder controle te krijgen. (...)"
In dit patroon wordt een belangrijk woord vervangen door een ander woord of groep woorden maar met een verschillende implicatie. Besparen wordt hier in zijn geheel vervangen door ‘je globaal deficit proberen onder controle te krijgen’. Geef het beest een andere naam, en opeens klinkt het helemaal anders.
Veranderen van de grootte van het kader
Ook in het Eén-programma ‘De zevende dag’ was Jean-Luc Dehaene een regelmatige gast. Ivan De Vadder vergist zich in een cijfer, waar Jean-Luc handig gebruik van maakt:
Jean-Luc Dehaene: „Moest het maar met 200 miljoen zijn, ik zou zeggen dat is een realistisch plan, maar het is 200 miljard."
Bij dit patroon – veranderen van de grootte van het kader – her-evalueer je de stelling in een groter of kleiner tijdskader, een grotere of kleinere groep mensen of een groter of kleiner perspectief. In dit geval verandert Jean-Luc het perspectief met een factor 1000!
Hiërarchie van criteria
Deze keer wordt de premier geïnterviewd in het VTM journaal, door journalist Eddy Allcock, een week na het overlijden van koning Boudewijn.
Eddy Allcock: „Koning Albert II die heeft gisteren al een opgemerkte redevoering gehouden. Die redevoering, heeft hij die zelf gemaakt, of hoe gaat dat?”
Jean-Luc Dehaene: „Ook daar antwoord ik niet op. Dit is binnen de koning en zijn medewerkers dat dergelijke zaken geregeld worden. Belangrijker vind ik dat de koning effectief een rede heeft uitgesproken waar hij duidelijk stelling in genomen heeft en duidelijk heeft aangegeven dat hij de zaken in handen wil nemen en niet zomaar als een overgangsfiguur zal functioneren.”
Hier wordt een criterium of waarde die belangrijker is geïdentificeerd, en wordt de stelling opnieuw geëvalueerd tegen dat nieuwe criterium, namelijk dat de koning zijn functie op neemt. In een ander voorbeeld van hetzelfde patroon, stuurt Jean-Luc de journalist gewoon wandelen. Dit maal was het Ivan De Vadder, opnieuw in ‘De zevende dag’. Op een gevoelige vraag over het Vlaams Belang kreeg hij volgend antwoord:
Jean-Luc Dehaene: “Eerlijk gezegd, ge doet hier precies alsof dat het belangrijkste politieke probleem van de moment is, laat ons over andere dingen praten."
Ik weet dat er altijd zal kunnen gediscussieerd worden of deze voorbeelden wel exact de lading van deze patronen dekken, maar wat ik merk als je meerdere interviews bekijkt, is dat Jean-Luc Dehaene heel vaak dezelfde ‘sleight-of-mouth patronen’, ‘herdefiniëren’, ‘veranderen van de grootte van het kader’, en ‘hiërarchie van criteria’ gebruikt om een vraag van een journalist te herkaderen. Deze voorbeelden zijn geen losstaande gevallen.
Ik zeg niet dat de oud-premier dit bewust geleerd heeft, dat is moeilijk te achterhalen. Maar jij kunt wel leren om deze, en andere, taalpatronen te gebruiken om jouw taalvaardigheid te verhogen. Door jezelf het achterliggende systeem eigen te maken, kan jij in jouw eigen woorden dezelfde technieken toepassen in plaats van het na-apen door exact dezelfde bewoordingen te gebruiken (“geen commentaar” en “we zullen de problemen oplossen wanneer ze zich voordoen” hebben we al een paar keer te veel gehoord).
De sleight-of-mouth taalpatronen kun je leren tijdens onze Licensed Master Practitioner of NLP opleiding die start tijdens het eerste weekend van oktober 2014. De Licensed Master Practitioner opleiding is open voor al wie reeds een Licensed Practitioner of NLP training gevolgd heeft.
(foto: Michiel Hendryckx, Creative Commons license)